:: دوره 6، شماره 2 - ( دوره ششم شماره دوم تابستان 1398 - 1398 ) ::
جلد 6 شماره 2 صفحات 26-13 برگشت به فهرست نسخه ها
مقایسه تأثیر شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و تنش‌زدایی پیش‌رونده عضلانی بر شاخص‌های سلامت عمومی مادران کودکان مبتلا به سرطان خون
شیوا منظومه1 ، بهمن اکبری* 2
1- واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2- گروه روان شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
چکیده:   (4415 مشاهده)
زمینه و هدف: اطلاع از تشخیص سرطان کودک برای والدین بسیار نگران‌کننده و اضطراب‌آور است، بنابراین در کنار درمان فرزند مبتلا به سرطان، لزوم استفاده از روش ­های مداخله کارآمد جهت ارتقای سلامت روان ­شناختی والدین آنها بسیار ضروری است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو شیوه شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و تنش‌زدایی پیش‌رونده عضلانی بر شاخص­های سلامت عمومی مادران کودکان مبتلابه سرطان خون، انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی و طرح پژوهش از نوع پیش ­آزمون-پس ­آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل 45 نفر از مادران دارای کودک مبتلابه سرطان خون مراجعه­ کننده به بخش آنکولوژی بیمارستان 17 شهریور رشت در سال 1396 بودند که به شیوه در دسترس انتخاب و با انتساب تصادفی در 3 گروه ذهن­ آگاهی (15 نفر)، تنش‌زدایی (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایدهی شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت‌شناختی، مصاحبه و آزمایش‌های تشخیصی سرطان، و پرسشنامه سلامت عمومی بود. پس از مرحله پیش ­آزمون، مداخلات مورد نظر، به مدت 2 ماه (8 جلسه 2 ساعته)، در دو گروه آزمایشی انجام شد، در حالی‌که گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. سپس هر سه گروه در مرحله پس­ آزمون و پیگیری دوماهه، مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته ­ها: نتایج تحلیل داده­ ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر نشان داد که تفاوت‌های بین­ گروهی در متغیرهای شکایات جسمانی (0/01 >P,  6/622=F)، اضطراب (0/01 >P, 10/236=F)، عدم کارکرد اجتماعی (0/05 >P,4/452=F)، و افسردگی (0/01 >P, 10/866=F معنی­دار است. همچنین تفاوت بین مراحل زمانی در پیش‌آزمون، پس‌آزمون، و پیگیری در متغیرهای اضطراب (0/01 >P, 46/681=F)، عدم کارکرد اجتماعی، (0/05 >P,12/610=F)، و افسردگی (0/05 >P, 3/870=F معنی‌دار بود ولی در شکایات جسمانی، تفاوت وجود نداشت (0/05 >P, 1/720=F).
نتیجه­ گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که بین تأثیر ذهن‌آگاهی و آموزش فنون تنش‌زدایی در بهبود شاخص ­های سلامت عمومی مادران کودکان مبتلا به سرطان خون، تفاوت معنا­داری وجود ندارد ولی هر دو شیوه در بهبود وضعیت روانی مادران مؤثر هستند. ذهن‌آگاهی از طریق آموزش مهار توجه و مدیریت زمان، شاخص‌های سلامت روان را در افراد افزایش می‌دهد. همچنین تن‌آرامی ناشی از فنون تنش‌زدایی در کاهش تنیدگی، اضطراب، و افسردگی افراد نقش دارد. نتیجه این که از هر دو شیوه می­توان در کنار هم برای ارتقاء سلامت عمومی والدین کودکان مبتلا به انواع سرطان، استفاده کرد.
واژه‌های کلیدی: شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، تنش‌زدایی پیش‌رونده عضلانی، سلامت عمومی، سرطان خون
متن کامل [PDF 826 kb]   (1876 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1397/3/26 | پذیرش: 1397/11/3 | انتشار: 1398/5/19
فهرست منابع
1. Sabouri S, Esmaily H, Shahid Sales S, Emadi M. Determining related factors to survival of colorectal cancer patients using cox regression. Medical Journal of Mashhad University of Medical Sciences. 2018; 61(4): 1083-1092. [Persian]. [Link]
2. Hunger SP, Teachey DT, Grupp S, Aplenc R. 93 - Childhood leukemia. In: Niederhuber JE, Armitage JO, Kastan MB, Doroshow JH, Tepper JE, editors. Abeloff's clinical oncology (sixth edition). Philadelphia: Content Repository Only; 2020, pp: 1748-1764.e4. [Link]
3. Amani O, Mazaheri MA, Nejati V, Shamsian BS. Effect of cognitive rehabilitation on executive functions in adolescent survivors of leukemia: a randomized and controlled clinical trial. Archives of Rehabilitation. 2017; 18(1): 73-82. [Persian]. [Link] [DOI:10.21859/jrehab-180173]
4. Harper FWK, Albrecht TL, Trentacosta CJ, Taub JW, Phipps S, Penner LA. Understanding differences in the long-term psychosocial adjustment of pediatric cancer patients and their parents: an individual differences resources model. Transl Behav Med. 2019; 9(3): 514-522. [Link] [DOI:10.1093/tbm/ibz025]
5. Rashidi F, Ghodsi A, Shafi Abadi A. The effect of illogical beliefs on mental health of the girl students of high schools in Tehran. The Journal of Modern Thoughts in Education. 2010; 5(2): 49-65. [Persian]. [Link]
6. Rashidi MA, Pournajaf A, Kazemy M, Kaikhavani S. Evaluating general health status using Goldberg's general health questionnaire among the staff of Ilam university of medical sciences in 2015. Scientific Journal of Ilam University of Medical Sciences. 2018; 26(3): 16-26. [Persian]. [Link] [DOI:10.29252/sjimu.26.3.16]
7. Yavarian R, Haghighi M, Ramezanpour A, Radfar M. A survey on relationship between perfectionism and mental health in students of Urmia university of medical sciences. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty. 2017; 15(7): 497-503. [Persian]. [Link]
8. Bishop SR, Lau M, Shapiro S, Carlson L, Anderson ND, Carmody J, et al. Mindfulness: a proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice. 2004; 11(3): 230-241. [Link] [DOI:10.1093/clipsy/bph077]
9. Nabipoor Gisi S, Rafieepoor A, Haji Alizadeh K. Effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) on psychological symptoms in patients with cancer. Journal of Research in Behavioural Sciences. 2018; 16(3): 333-343. [Persian]. [Link]
10. Grossman P, Tiefenthaler-Gilmer U, Raysz A, Kesper U. Mindfulness training as an intervention for fibromyalgia: evidence of postintervention and 3-year follow-up benefits in well-being. Psychother Psychosom. 2007; 76(4): 226-233. [Link] [DOI:10.1159/000101501]
11. Taherifard M, Mikaeili N. The effectiveness of cognition-based mindfulness therapy on social anxiety, resilience and emotion regulation in women victims of domestic violence. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology. 2019; 13(51): 17-26. [Persian]. [Link]
12. Pradhan EK, Baumgarten M, Langenberg P, Handwerger B, Gilpin AK, Magyari T, et al. Effect of mindfulness-based stress reduction in rheumatoid arthritis patients. Arthritis Rheum. 2007; 57(7): 1134-1142. [Link] [DOI:10.1002/art.23010]
13. Bamber MD, Kraenzle Schneider J. Mindfulness-based meditation to decrease stress and anxiety in college students: A narrative synthesis of the research. Educational Research Review. 2016; 18: 1-32. [Link] [DOI:10.1016/j.edurev.2015.12.004]
14. Song Y, Lindquist R. Effects of mindfulness-based stress reduction on depression, anxiety, stress and mindfulness in Korean nursing students. Nurse Educ Today. 2015; 35(1): 86-90. [Link] [DOI:10.1016/j.nedt.2014.06.010]
15. Mehranfar M, Younesi J, Banihashem A. Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Reduction of Depression and Anxiety Symptoms in Mothers of Children With Cancer. Iran J Cancer Prev. 2012; 5(1): 1-9. [Link]
16. Valipour M, Hosseinian S, Pourshahriari M. The effectiveness of cognitive therapy based on mindfulness on children's behavioral problems. Journal of Child Mental Health. 2018; 4(4): 34-45. [Persian]. [Link]
17. Narimani M, Ariapouran S, Abolghasemi A, Ahadi B. The comparison of the effectiveness of mindfulness and emotion regulation training on mental health in chemical weapon victims. Journal of Clinical Psychology. 2010; 2(4): 61-71. [Persian]. [Link]
18. Farahbakhsh A, Dehghani F. Effectiveness of mindfulness therapy in sleep quality and mental health of women with insomnia disorder. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences. 2016; 4(3): 8-15. [Persian]. [Link]
19. Shirazitehrani AR, Gholamrezaee S. Effectiveness of mindfulness based stress reduction on the mental health of mothers who have educable mentally retarded children. Exceptional Education Journal. 2016; 9(137): 5-16. [Persian]. [Link]
20. Abdollahi Fard S, Dolatian M, Heshmat R, Alavi Majd H. Effect of foot reflexology on physical and psychological symptoms of premenstrual syndrome. Pajoohandeh Journal. 2013; 18(1): 8-15. [Persian]. [Link]
21. Ahmadi E, Farsi A, Vaez Mousavi MK. Effect of biofeedback and relaxation training on state-competitive anxiety among football players. Journal of Health Promotion Management. 2015; 4(3): 51-59. [Persian]. [Link]
22. Elali ES, Mahdavi A, Jannati Y, Yazdani J, Setareh J. Effect of Benson relaxation response on stress among in hemodialysis patients. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2012; 22 (91): 61-68. [Persian]. [Link]
23. Kheiry H, Salehi I, Soltani Shal R. The effectiveness of stress management training on marital satisfaction and parental stress in mothers with children with behavioral problems. Journal of Child Mental Health. 2018; 4(4): 3-13. [Persian]. [Link]
24. Gao L, Curtiss J, Liu X, Hofmann SG. Differential treatment mechanisms in mindfulness meditation and progressive muscle relaxation. Mindfulness. 2018; 9(4): 1268-1279. [Link] [DOI:10.1007/s12671-017-0869-9]
25. Noruzi zamenjani M, Masmouei B, Harorani M, Ghafarzadegan R, Davodabady F, Zahedi S, et al. The effect of progressive muscle relaxation on cancer patients' self-efficacy. Complement Ther Clin Pract. 2019; 34: 70-75. [Link] [DOI:10.1016/j.ctcp.2018.10.014]
26. Stahl JE, Dossett ML, LaJoie AS, Denninger JW, Mehta DH, Goldman R, et al. Relaxation response and resiliency training and its effect on healthcare resource utilization. PLOS ONE. 2015; 10(10): e0140212. [Link] [DOI:10.1371/journal.pone.0140212]
27. Luebbert K, Dahme B, Hasenbring M. The effectiveness of relaxation training in reducing treatment-related symptoms and improving emotional adjustment in acute non-surgical cancer treatment: a meta-analytical review. Psychooncology. 2001; 10(6): 490-502. [Link] [DOI:10.1002/pon.537]
28. Rahbar Karbasdehi F, Abolghasemi A, Rahbar Karbasdehi E. Effect of stress management training based on cognitive-behavioral approach on improving parent- child relationship and psychological well- being in mothers of children with intellectual disability. Journal of Child Mental Health. 2016; 3(3): 59-71. [Persian]. [Link]
29. Carver ML, O'Malley M. Progressive muscle relaxation to decrease anxiety in clinical simulations. Teaching and Learning in Nursing. 2015; 10(2): 57-62. [Link] [DOI:10.1016/j.teln.2015.01.002]
30. Neacsu V, Sfeatcu IR, Maru N, Dumitrache MA. Relaxation and systematic desensitization in reducing dental anxiety. Procedia Soc Behav Sci. 2014; 127: 474-478. [Link] [DOI:10.1016/j.sbspro.2014.03.293]
31. Janbozorgi M. Effects of progressive relaxation training (prt) on anxiety and skills of control biofeedback responses (EMG and temperature). Research in Medicine. 2005; 29(4): 320-330. [Persian]. [Link]
32. Hamidizade S, Ahmadi F, Asghari M. Study effect of relaxation technique on anxiety and stress in elders with hypertension. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2006; 8(2): 45-51. [Persian]. [Link]
33. Soltani N, Safajou F, Amouzeshi Z, Zameni E. The relationship between body image and mental health of students in birjand in 2016 academic year: a short report. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2017; 16(5): 479-486. [Persian]. [Link]
34. Broadbear JT, Jin G, Bierma TJ. Critical thinking dispositions among undergraduate students during their introductory health education course. Health Educ. 2005; 37(1): 8-15. [Link]
35. Taghavi M. Validity and reliability of the general health questionnaire (GHQ-28) in college students of Shiraz University. Journal of Psychology. 2002; 5(4): 381-398. [Persian]. [Link]
36. Najafi M, Solati Dehkordi K, Forouzbakhsh F. Relationship between staff burnout and mental health in staff of nuclear energy organization, Isfahan. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2000; 2(2): 34-41. [Persian]. [Link]
37. Segal ZV, Williams JM, Teasdale JD. Mindfulness-based cognitive therapy for depression-A new approach to preventing relapse. Mohammadkhani P, Tamanaie SH, Jahani O. (Persian translator). Tehran: Tabesh; 2002, pp: 25-55. [Persian].
38. Bernstein DA, Borkovec TD, Hazlett-Stevens H. New directions in progressive relaxation training: a guidebook for helping professionals. Greenwood Publishing Group; 2000. [Link]
39. Robinson KE, Gerhardt CA, Vannatta K, Noll RB. Parent and family factors associated with child adjustment to pediatric cancer. J Pediatr Psychol. 2007; 32(4): 400-410. [Link] [DOI:10.1093/jpepsy/jsl038]
40. Emanuel AS, Updegraff JA, Kalmbach DA, Ciesla JA. The role of mindfulness facets in affective forecasting. Pers Individ Dif. 2010; 49(7): 815-818. [Link] [DOI:10.1016/j.paid.2010.06.012]
41. Matourypour P, Ghaedi Heydari F, Bagheri I, Mmarian R. The effect of progressive muscle relaxation on the occupational stress of nurses in critical care units. Jorjani Biomedicine Journal. 2012; 0(1): 9-15. [Persian]. [Link]



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 6، شماره 2 - ( دوره ششم شماره دوم تابستان 1398 - 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها