Quarterly Journal of Child Mental Health
فصلنامه سلامت روان کودک
J Child Ment Health
Literature & Humanities
http://childmentalhealth.ir
1
admin
2423-3552
2476-5740
10.61186/jcmh
fa
jalali
1398
4
1
gregorian
2019
7
1
6
2
online
1
fulltext
fa
تأثیر بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری بر مهارتهای اجتماعی کودکان پیشدبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی
The Impact of Play Therapy Based on Cognitive-behavioral Model on the Social Skills of Preschool Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder
تخصصي
Special
پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;"><span style="color:#0000FF;"><strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">زمینه و هدف:</span></span></strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">. </span></span></span><span style="color:#000000;"><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">بیشتر کودکان پیشدبستانی مبتلا به </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">اختلال </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">نارسایی توجه/ فزونکنشی، مهارتهای اجتماعی مناسبی ندارند و در سازش با محیط ­های مختلف و دوست­ یابی، دارای مشکلات اساسی هستند</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">. برخی متخصصان معتقدند </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">که </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری می­ تواند به کودکان مبتلا به این اختلال در یادگیری مهارتهای اجتماعی کمک کند و </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">برخی مشکلات رفتاری آنها را کاهش دهد. بدین ترتیب </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">پژوهش حاضر به منظور بررسی </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">اثربخشی </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری بر مهارتهای اجتماعی </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">پسران </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">پیشدبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> انجام شد.</span></span></span><br>
<span style="color:#0000FF;"><strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">روش:</span></span></strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> </span></span></span><span style="color:#000000;"><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">پژوهش حاضر، یک مطالعه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و گروه گواه بود. در این پژوهش 30 پسر با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی 5 تا 6 ساله شرکت داشتند که به روش نمونهگیری در دسترس از از مراکز پیشدبستانی شهرستان آران و بیدگل در سال تحصیلی 1397-1396 انتخاب شده­اند و در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه، جایدهی شدند. گروه آزمایش، بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری را در 12 جلسه 40 دقیقهای دریافت کردند، در حالی که به گروه گواه این آموزش ارائه نشد. ابزار استفاده شده در این پژوهش، مقیاس درجهبندی مهارتهای اجتماعی گرشام و الیوت (1990) بود. داده­های به دست آمده از پرسشنامه در قبل و بعد از مداخله با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نسخه 23 نرمافزار </span></span> <span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">SPSS</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> تجزیه و تحلیل شدند.</span></span></span><br>
<span style="color:#0000FF;"><strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">یافتهها:</span></span></strong></span><span style="color:#000000;"><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> تحلیل داده ­های به دست آمده با استفاده از </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">پس از مداخله، میانگین نمرات مهارتهای اجتماعی گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">(</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">0/001</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">P</span></span><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;"><</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">57/77</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;">=</span></span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">F</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">). همچنین میانگین نمرات </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">همه خردهمقیاسهای مشارکت </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">(</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">0/0001</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;"><</span></span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">P</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> و 64/30</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">F</span></span><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;">=</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">)</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> ، ابراز وجود </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">(</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">0/0001</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;"><</span></span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">P</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> و 54/48</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">F</span></span><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;">=</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">)</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">، و مهار خود </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">(</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">0/0001</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">P</span></span><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;"><</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">39/09</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">F</span></span><span style="font-family:xb niloofar;"><span style="font-size:12.0pt;">=</span></span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">)</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> در </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود.</span></span></span><br>
<span style="color:#0000FF;"><strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">نتیجهگیری</span></span></strong><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">:</span></span></span><span style="color:#000000;"><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه، بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">باعث </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">بهبود مهارتهای اجتماعی، </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">مشارکت، ابراز وجود، </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">و </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">مهار خود در </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">کودکان پیشدبستانی با اختلال </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">نارسایی توجه/ فزونکنشی</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> شد. با توجه به این که در این شیوه مداخله، از فعالیتهای هیجانی، عملی، و غیرکلامی استفاده میشود </span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">و</span></span><span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;"> از</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">لحاظ</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">نظری،</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">تأکید</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">بر</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">تعامل</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">فرد</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">و محیط</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">است، بر</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">بهبود مهارتهای</span></span> <span style="font-family:b zar;"><span style="font-size:12.0pt;">اجتماعی کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی موثر واقع شده است. </span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;"><span style="color:#0000FF;"><strong>Background and Purpose</strong>:</span><span style="color:#000000;"> Most pre-school children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) lack the appropriate social skills and face essential problems in being adapted to different environments and making friendships. Some experts believe that play therapy based on cognitive-behavioral model can help the children with ADHD to acquire social skills and reduce their behavioral problems. Therefore, the present study was conducted to investigate the effectiveness of play therapy based on cognitive-behavioral model on the social skills of preschool boys with ADHD.</span><br>
<span style="color:#0000FF;"><strong>Method:</strong> </span><span style="color:#000000;">The present research was an experimental study with pretest-posttest control group design. The participants were thirty 5 to 6- year-old boys with ADHD who were selected by convenience sampling from the pre-school centers of Aran va Bidgol city over the academic year 2017-2018 and then divided into the experimental and control groups, each one consisting of 15 individuals. The experimental group received 12 sessions of 40-minute play therapy based on cognitive-behavioral model, whereas the control group received no therapy. <em>Social Skills Rating System (SSRS)</em> (Gresham & Elliot, 1990) was the instrument used in this research. Data collected by the questionnaires at pretest and post-test stages were analyzed by using multivariate analysis of covariance (MANCOVA) and version 23 of SPSS software. </span><br>
<span style="color:#0000FF;"><strong>Results: </strong></span><span style="color:#000000;">Analysis of the collected data by MANCOVA showed that after the intervention, the mean score of the social skills in the experimental group was significantly higher than the control group ((P<0.0001, F=57.77). Also, the mean scores on the subscales of cooperation (P<0.0001, F=64.30), self-assertiveness (P<0.0001, F=54.48), and self-control (P<0.0001, F=39.09) were significantly higher in the experimental group compared to the control group.</span><br>
<span style="color:#0000FF;"><strong>Conclusion: </strong></span><span style="color:#000000;">Based on the results of this study, it can be concluded that play therapy based on cognitive–behavioral model improves the social skills, cooperation, self-assertiveness, and self-control in the pre-school children with ADHD. Since the play therapy based on cognitive-behavioral model mainly uses the emotional, practical and non-verbal activities and is theoretically based on individual-environment interactions; hence, it has shown to be effective in improving the social skills of children with ADHD.</span><br>
</div>
اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی, بازیدرمانی, مدل شناختی رفتاری, مهارتهای اجتماعی, مشکلات رفتاری
Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), play therapy, cognitive-behavioral model, social skills, behavioral problems
27
39
http://childmentalhealth.ir/browse.php?a_code=A-10-574-1&slc_lang=fa&sid=1
Mohammad
Ashori
محمد
عاشوری
10031947532846008641
10031947532846008641
No
Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
گروه روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، ایران
Sogand
Ghasemzadeh
سوگند
قاسمزاده
s.ghasemzadeh@ut.ac.ir
10031947532846008642
10031947532846008642
Yes
Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Iran
گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران
Fatemeh
Dallalzadeh Bidgoli
فاطمه
دلالزاده بیدگلی
10031947532846008643
10031947532846008643
No
Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، ایران