1- واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران 2- گروه روان شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
چکیده: (2822 مشاهده)
زمینه و هدف:شایعترین تشخیص دارای همبودی با اختلال بدریختی بدن، افسردگی است. نگرانی اصلی در مورد افراد با اختلال بدریختی بدن که دارای علائم افسردگی بوده و عملکردشان در کنش های مختلف، مختل است، پرخاشگری خودآزارگرانه و خودکشی است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه اثربخشی درمانهای شناختی-رفتاری و فراشناختی بر افسردگی، اندیشهپردازی خودکشی، و پرخاشگری خودآزارگرانه افراد با نشانههای پیشبالینی اختلال بدریختی بدن بود. روش:پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه گواه است. نمونه مورد مطالعه شامل 51 دانش آموز دختر با نشانه های پیش بالینی اختلال بدریختی بدن از یک دبیرستان دولتی شهر تهران در سال 98-1397 بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. این شرکتکنندگان پس از ورود به مرحله ارزیابی و دریافت رضایت آگاهانه در یکی از سه گروه مداخله ای درمان شناختی رفتاری، فراشناختی، و فهرست انتظار جایدهی شدند. افراد نمونه پرسشنامه ترس از تصویر بدن (لیتلتون، 2005)، پرسشنامه افسردگی بک-2 (بک و همکاران، 1996)، پرسشنامه اندیشهپردازی خودکشی (بک، 1979) و زیرمقیاس پرخاشگری خودآزارگرانه پرسشنامه سبکهای پرخاشگری (علویزاده و همکاران، 1396) را در ابتدا و به عنوان مرحله پیشآزمون تکمیل کردند و پس از ده جلسه درمانی 90 دقیقه ای گروهی برای گروههای آزمایشی، در مراحل پسآزمون و پیگیری 3 ماهه، هر سه گروه مورد سنجش مجدد قرار گرفتند. داده ها به شیوه تحلیل واریانس اندازهگیری مکرر در محیط نرمافزار SPSS-26 تحلیل شد. یافته ها:نتایج این مطالعه نشان داد که هرچند روشهای شناختی- رفتاری و فراشناختی بر بهبود علائم افسردگی (0/01>p)، اندیشهپردازی خودکشی (0/05>p) و پرخاشگری خودآزارگرانه اثربخش بوده اند (0/05>p)، اما درمان شناختی- رفتاری اثربخشی بیشتری در کاهش افسردگی داشته است (0/05>p) و تفاوت معناداری بین این دو روش در بهبود اندیشهپردازی خودکشی و پرخاشگری خودآزارگرانه وجود نداشته است (05/0<p). نتیجه گیری:بر اساس این یافته ها میتوان بیان کرد که هر دو روش های شناختی- رفتاری و فراشناختی بر بهبود نشانه های مرتبط با خلق افراد با علائم بیش بالینی اختلال بدریختی بدن، اثربخش هستند. همچنین وجود جلسه فعالسازی رفتاری می تواند علت برتری درمان شناختی- رفتاری باشد.
