1- گروه روان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران 2- گروه روان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
چکیده: (2336 مشاهده)
مقدمه و هدف: داشتن فرزند کمتوان ذهنی برای والدین به خصوص مادران به عنوان مراقبان اصلی، مشکلات روان‌شناختی فزاینده‌ای را به همراه دارد. روشهای مختلفی در سالهای اخیر برای درمان این مشکلات در سطوح پژوهشی و بالینی مورد استفاده قرار گرفته است که پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش تنظیم هیجان و ذهنآگاهی بر بهبود نشخوار فکری مادران دارای کودکان مبتلا به کمتوانی ذهنی خفیف انجام شد. روش: این پژوهش از نوع مطالعات شبه‌تجربی با طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی مادران دارای کودک مبتلا به کمتوانی ذهنی خفیف مراجعه‌کننده به مدارس استثنایی شهر رشت در سال تحصیلی 99-1398 تشکیل می‌دادند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، 36 نفر از این مادران انتخاب، و در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 12 مادر) به صورت تصادفی جایدهی شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس پاسخ نشخواری (نولنهوکسما و مارو، 1991) استفاده شد و پس اجرای 9 جلسه آموزشی 90 دقیقه‌ای تنظیم هیجان و ذهنآگاهی برای دو گروه آزمایشی، هر سه گروه مورد سنجش مجدد در مرحله پسآزمون قرار گرفتند. داده‌ها به روش تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و چندمتغیری در محیط نرم‌افزار SPSS-22تحلیل شد. یافته‌ها:نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش تنظیم هیجان و ذهنآگاهی، تأثیر معناداری بر کاهش نشخوار فکری کلی و مؤلفههای آن در مادران دارای کودکان مبتلا به کمتوانی ذهنی خفیف دارد (01/0>P). همچنین بر اساس نتایج حاصل از آزمون تعقیبی، بین آموزش تنظیم هیجان و آموزش ذهنآگاهی بر نشخوار فکری کلی و مؤلفههای آن، تفاوت معنادار وجود ندارد (05/0P>). نتیجه‌گیری: بر اساس این یافته‌ها می‌توان بیان کرد که آموزش تنظیم هیجان با ارتقای بازسازی هیجانی، کاهش پردازش خودارجاعی منفی، و افزایش توانایی انجام رفتارهای هدفمند؛ و آموزش ذهنآگاهی با افزایش آگاهی از تجربیات لحظه کنونی و پردازش کارآمدتر اطلاعات، در بهبود نشخوار فکری مادران دارای کودکان مبتلا به کمتوانیذهنی خفیف مؤثر است.
