زمینه و هدف: اختلال نارسایی­ توجه/ فزون­ کنشی اختلالی مزمن است که بخش قابل‌توجهی از جمعیت کودکان را تحت­ تأثیر قرار می­ دهد؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تفاوت جانبی ­شدن در ریخت­ های فرعی کودکان مبتلا به نارسایی­ توجه/ فزون ­کنشی و بهنجار انجام شد.

روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی ـ  مقایسه­ ای است. جامعه آماری شامل تمامی­ کودکان دختر و پسر بهنجار و مبتلا به اختلال نارسایی ­توجه/ فزون­ کنشی 7 تا 13 ساله استان البرز در سال 1394 بود که از بین آنها80 آزمودنی با استفاده از روش نمونه­ گیری در دسترس، و به­ وسیله مصاحبه بالینی و مقیاس مشکلات رفتاری کودکان کانرز (1999)، به عنوان نمونه انتخاب شده ­اند. افراد نمونه در چهار گروه شامل کودکان بهنجار، ریخت­ نارسایی ­توجه، ریخت فزون­ کنش/ تکانشگر، و ریخت ترکیبی نارسایی­ توجه/ فزون­ کنشی قرار گرفتند و با پرسشنامه­ های دست ­برتری واترلو (استنیوس و بریدن، 1989) و پابرتری واترلو (الیاس و همکاران، 1998) ارزیابی شدند. داده ­ها با استفاده از تحلیل واریانس یک­ راهه تحلیل شدند.

یافته ­ها: نتایج تحلیل واریانس یک ­راهه در متغیر جانبی­ شدن، در مؤلفه دست­ برتری تفاوت معناداری در گروه ریخت­ های فرعی اختلال نارسایی­ توجه/ فزون ­کنشی در مقایسه با گروه بهنجار نشان نداد (01/0p>) اما در مؤلفه پابرتری، گروه ­های فرعی و بهنجار تفاوت معناداری با هم داشتند (01/0p<).

نتیجه ­گیری: با توجه به یافته­ های پژوهش حاضر، تفاوت جانبی شدن در کودکان مبتلا به نارسایی­ توجه/ فزون­ کنشی تنها در متغیر پابرتری تأیید شد؛ بنابراین می ­توان نتیجه گرفت که پابرتری عامل مهم ­تری در تعیین تفاوت جانبی­ شدن در کودکان مبتلا به ریخت­ های فرعی اختلال نارسایی ­توجه/ فزون ­کنشی از کودکان بهنجار است.