1- گروه روان شناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران 2- گروه روان شناسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران و گروه روان شناسی، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، ایران 3- گروه علوم ورزشی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران 4- گروه روان شناسی، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، ایران
چکیده: (2656 مشاهده)
زمینه و هدف:اختلال نارسایی توجه / فزون‌کنشی یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی تحولی دوران کودکی است که بر ابعاد گسترده‌ای از کارکردهای افراد مبتلا به آن از جمله تنظیم هیجانی تأثیر دارد. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی و مقایسه درمان‌های ذهنآگاهی، نوروفیدبک، و درمان مبتنی بر تمرینات ادراکی – حرکتی (اسپارک) بر تنظیم هیجان کودکان با اختلال نارسایی توجه / فزون‌کنشی انجام شد. روش:روش پژوهش شبهتجربی همراه با گروه گواه و طرح پژوهش از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی در شش ماه نخست سال 1398 شهر اصفهان بودند که 60 نفر از آنان به روش هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در چهار گروه درمان ذهنآگاهی، درمان نوروفیدبک، درمان ادراکی - حرکتی (اسپارک)، و گروه گواه جایدهی شدند. سه گروه درمانی هر یک به مدت 10 هفته تحت مداخلات مورد نظر قرار گرفتند؛ در صورتی‌که افراد گروه گواه مداخلهای را دریافت نکردند. به‌منظور گردآوری دادهها از پرسشنامه دشواری تنظیم هیجان بنفورد و همکاران (34) استفاده شد. دادههای جمع‌آوری‌شده به‌وسیله نرم‌افزار SPSS و از طریق تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شدند. یافته ها:یافته‌های پژوهش نشان داد در مرحله پس‌آزمون تفاوت معنا‌داری بین گروه‌های آزمایش با گروه گواه وجود دارد (01/0 p<). در مقایسه گروه‌ها مشخص شد مداخله ذهنآگاهی، اثربخشی بیشتری نسبت به درمان نوروفیدبک داشته (05/0 p<)، ولی تفاوت معنا‌داری بین مداخله مبتنی بر ذهنآگاهی و مداخله حسی حرکتی اسپارک مشاهده نشد (05/0 p>). همچنین یافته‌های مربوط به مرحله پیگیری نشان داد گروه‌های مداخلهای ذهنآگاهی و اسپارک میزان اثربخشی خود را حفظ کردهاند (01/0 p<) ولی از اثر درمانی نوروفیدبک در طی زمان کاسته شده و اثربخشی آن پایدار نمانده است (05/0 p>). نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می‌توان بیان کرد روش ذهنآگاهی با افزایش وضوح و پذیرش هیجان‌ها، و مداخله فعالیت‌های ادراکی- حرکتی از طریق تعدیل ارتباطات عصبی در مغز، موجب تنظیم و برون‌ریزی هیجانی شده و زمینه را برای کاهش دشواری تنظیم هیجان مساعد می‌کنند.
