1- دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران 2- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران 3- گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران 4- گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران 5- گروه روانشناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده: (24 مشاهده)
زمینه و هدف:فرضیه زیربنایی درمان مبتنی بر دلبستگی این است که تعاملات اعضای خانواده می‌تواند در شرایط صدمات دلبستگی، عملکرد ترمیمی داشته باشد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه خانواده‌درمانی مبتنی بر دلبستگی متناسب با فرهنگ ایرانی و تعیین اثربخشی آن بر کاهش افسردگی نوجوانان است. روش:روش پژوهش حاضر از نوع آمیخته (کیفی: روش دلفی و کمّی: شبه‌تجربی)بود. در بخش کیفی جهت ساخت برنامه و تأیید مؤلفه‌های آن از نظرات 10 متخصص روانشناسی و مشاوره دانشگاههای علامه طباطبایی، گیلا،ن و مراکز مشاوره شهرستان رشت با راهبرد تحلیل مضمون استفاده شد. جهت تأیید مؤلفه‌ها از نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. در بخش کمّی، برنامه ساخته شده روی 48 نوجوان با اختلال افسردگی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهر رشت بر اساس برنامه غربالگری انتخاب و به صورت تصادفی اجرا شد. بدین ترتیب این نوجوانان در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه شامل 24 نفر) جایدهی شدند و برنامه مداخله‌ای ساخته شده روی گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 90 دقیقه‌ای اجرا شد، ولی گروه گواه هیچ مداخله‌ای در طی مراحل پژوهش دریافت نکرد ولی به آنها اطمینان داده شد که در پایان اجرای مطالعه، خلاصه‌ای از برنامه مداخله‌ای را دریافت کنند. برای اندازه‌گیری میزان افسردگی نوجوانان از آخرین نسخه اعتباریابی شده در ایران پرسشنامه افسردگی، اضطراب، تنیدگی (لویبند و لویبند، 1995) استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از روش‌های شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا و در بخش کمی از تحلیل کوواریانس تک‌متغیری استفاده شد. یافته‌ها:بر اساس محتوایبرنامه خانواده‌درمانی مبتنی بر دلبستگی و دیدگاه‌ها و تجربه‌های خبرگان در نشست اولیه، محورها، و بخش‌های سازنده برنامه بومی مورد تأیید قرار گرفت و در مراحل دلفی و محاسبه نسبت و شاخص روایی محتوا ، 15 مؤلفه و 98 شاخص برای برنامه خانواده‌درمانی مبتنی بر دلبستگی به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد مداخله در کاهش معنادار افسردگی گروه آزمایش مؤثر بوده است (05/0>P). نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که برنامه مداخله‌ای تدوین شده با تأکید بر نظریه دلبستگی و بهبود رابطه بین نوجوانان و والدین‌شان، باعث کاهش افسردگی در نوجوانان شده است.
Nezamdoost Malfejani A, Sohrabi F, Motamedi A, Delavar A, Eskandari H. Developing an attachment-based family therapy program based on Iranian culture and investigating its effectiveness in reducing adolescent depression. J Child Ment Health 2025; 12 (2) : 2 URL: http://childmentalhealth.ir/article-1-1218-fa.html
نظام دوست علیرضا، سهرابی فرامرز، معتمدی عبدالله، دلاور علی، اسکندری حسین. تدوین برنامه خانواده‌درمانی مبتنی بر دلبستگی بر اساس فرهنگ ایرانی و تعیین اثربخشی آن بر کاهش افسردگی نوجوانان. فصلنامه سلامت روان کودک. 1404; 12 (2) :18-32
