زمینه و هدف: آغاز نخستین سال تحصیلی برای برخی از دانش‌آموزان در مقایسه با سایر دانش‌آموزان بدون کشاکش و تنش نیست و با کشاکش‌هایی همراه است؛ بنابراین تاب‌آوری تحصیلی می‌تواند نقش کلیدی در میزانن سازش‌یافتگی آنان ایفا کند. این پژوهش با هدف ساخت و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه تاب‌آوری تحصیلی (فرم والدین) دانش‌آموزان پایه‌ یکم شهر بابل انجام شد.

روش: این پژوهش به لحاظ هدف جزء پژوهش‌های کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی والدین دارای فرزند پایه‌ یکم ابتدایی شهر بابل در سال 1402-1401 بودند که به شیوه نمونه­گیری خوشه‌ای 517 نفر از والدین انتخاب شدند و به پرسش‌نامه تاب‌آوری تحصیلی پاسخ دادند. برای ساخت پرسش‌نامه ابتدا با روش مطالعه کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان گویه‌های لازم استخراج شد و نظرات آنها در طی چند مرحله اعمال شد در مرحله بعدی شاخص‌های روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی با استفاده از ده متخصص به دست آمد. حداقل و حداکثر میزان نسبت روایی محتوایی برای هر گویه به ترتیب 62/۰ و 1 محاسبه شد و همچنین حداقل و حداکثر شاخص روایی محتوایی برای هر گویه به ترتیب 8۷/۰ و 1 به دست آمد. درنهایت پرسش‌نامه تاب‌آوری تحصیلی بر روی نمونه نهایی اجرا شد. درنهایت روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی محاسبه شد و در بخش اعتبار از روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و روش باز آزمایی استفاده شد. تحلیل داده­ها نیز با کمک نرم‌افزارهای SPSS-22 وLisrel -8.5 انجام شد.

یافته‌ها: نتایج در بخش روایی پرسش‌نامه نشان داد که این ابزار از روایی صوری، محتوایی، و عاملی برخوردار است واز اعتبار بازآزمایی و کرونباخ مطلوب نیز برخوردار است. تحلیل عاملی نشان داد که چهار عامل پایداری، تنظیم هیجانی، استقلال عمل، و انطباق‌پذیری با مقدار ویژه بالاتر از ۱ توانسته­اند 65/62 درصد از واریانس گویه‌ها را تبیین کنند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه یکم و دوم نشان داد که شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد. آلفای‌کرونباخ برای کل مقیاس 82/۰ و برای هر یک از عوامل بیشتر از ۷/۰ به دست آمد.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه می‌توان نتیجه‌گیری کرد که پرسش‌نامه تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان پایه ‌یکم دبستان (فرم والدین) از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار است و می‌تواند به‌عنوان ابزاری معتبر برای سنجش تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان پایه ‌یکم دبستان مورد استفاده قرار گیرد.