زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله‌ای یکی از شایع‌ترین اختلال‌های رفتار مخرب است. هدف پژوهش حاضر مقایسه نظریه ذهن، نگهداری توجه، و همدلی در دانش‌آموزان دبیرستانی مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌ای و بهنجار بود.

روش: روش پژوهش توصیفی از نوع علی-مقایسه‌ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش ­آموزان پسر اول تا سوم دبیرستان شهرستان اهواز در سال تحصیلی 95-1394 بود که از بین آنها نمونه­ ای به حجم 100 نفر (50 نفر دانش‌آموز بهنجار و 50 نفر دانش‌آموز مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌ای) با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه­ ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه خودگزارشی مشکلات رفتاری نوجوانان آخنباخ (1991)، آزمون ذهن‌خوانی از طریق چشم‌ها (بارون-کوهن، 2001)، آزمون عملکرد پیوسته، پرسشنامه همدلی بارون-کوهن (2003) و مصاحبه بالینی ساختاریافته (2013) بود. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین دانش‌آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای و بهنجار از لحاظ نظریه ذهن، همدلی، و نگهداری توجه تفاوت معنی‌داری وجود دارد (001/0 p<)؛ بدین معنی که دانش‌آموزان با اختلال نافرمانی مقابله‌ای دارای عملکرد پایین‌تری در نظریه ذهن، همدلی، و نگهداری توجه نسبت به دانش‌آموزان بهنجار هستند. همچنین دانش‌آموزان با اختلال نافرمانی نسبت به دانش‌آموزان بهنجار در مؤلفه خطای حذف و خطای ارائه اشتباه­های بیشتری داشتند.

نتیجه‌گیری: این نتایج اهمیت نظریه ذهن، همدلی، و نگهداری توجه را در ابتلا و بهبود نشانه‌های اختلال نافرمانی مقابله‌ای برجسته کرده است.