زمینه و هدف: خودپنداشت ریاضی و تنیدگی تحصیلی نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی دانش ­آموزان ایفا می­کند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش خودآموزی کلامی بر تنیدگی تحصیلی و خودپنداشت ریاضی دانش ­آموزان انجام گرفت. 

روش: روش پژوهش آزمایشی و از نوع طرح پیش ­آزمون - پس ­آزمون و پیگیری با گروه گواه است. جامعه آماری شامل تمامی دانش ­آموزان دختر دوره اول متوسطه مدارس شهر ایلخچی (استان آذربایجان شرقی) در سال تحصیلی 96-1395 بود. نمونه شامل 40 دانش ­آموز بود که به روش نمونه ­گیری خوشه ­ای چندمرحله ­ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) وگروه گواه (20 نفر) جایدهی شده ­اند. ابزار جمع ­آوری داده ­ها پرسشنامه تنیدگی تحصیلی موریس (2002) و خودپنداشت ریاضی مارش (1990) بود که آزمودنی ­ها در مراحل پیش آزمون، پس­ آزمون و پیگیری تکمیل کردند. برنامه آموزش خودآموزی کلامی برای گروه آزمایش در هفت جلسه اجرا شد در حالی که گروه کنترل چنین برنامه­ ای را دریافت نکرد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ ها از روش تحلیل واریانس با اندازه ­گیری مکرر استفاده شد. 

یافته ­ها: نتایج نشان داد که آموزش خودآموزی کلامی بر تنیدگی تحصیلی و خودپنداشت ریاضی دانش ­آموزان تأثیر معنادار دارد (001/0> P). بازبینی دیداری نمودارهای اثربخشی و اندازه ضریب تأثیر نیز بیانگر کاهش معنادار نمرات تنیدگی تحصیلی و افزایش خودپنداشت ریاضی در پس ­آزمون آزمودنی­ های گروه آزمایش بود و نتایج در مرحله پیگیری نیز حفظ شدند.        

نتیجه ­گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، می ­توان خودآموزی کلامی را به عنوان یک روش مؤثر در کاهش تنیدگی تحصیلی و افزایش خودپنداشت ریاضی دانش­ آموزان به کار برد.