زمینه و هدف: بعضی از اختلال‌های روان‌شناختی و یادگیری دوران کودکی مانند نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه و فزون‌کنشی می‌تواند فرایند شناختی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین پژوهش حاضر به‌منظور مقایسه نیمرخ حافظه فعال کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی و کودکان مبتلا به نارساخوانی با کودکان بهنجار، انجام شد.

روش: طرح پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه‌ای بود. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از دانش‌آموزان دبستانی با نارساخوانی، 30 نفر دانش‌آموز دبستانی دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی و 30 نفر دانش‌آموز بهنجار پایه سوم دبستان بود که از میان دانش‌آموزان دبستانی مبتلا به نارساخوانی، اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی و دانش‌آموزان بهنجار شهر اصفهان در سال تحصیلی 93-1392 به شیوه نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده­های این پژوهش از چهارمین ویرایش آزمون هوشی وکسلر (وکسلر، 2003)، آزمون تشخیص نارساخوانی (شفیعی و همکاران، 1387) و پرسشنامه کانرز (بروک و کلینتون، 2007) استفاده شد. داده‌ها با روش تحلیل واریانس یک‌راهه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین سه گروه دانش‌آموزان نارساخوان، نارسایی توجه/ فزون‌کنشی و بهنجار در مؤلفه حافظه فعال تفاوت معناداری وجود دارد  (0/05 > p). نتیجه آزمون تعقیبی نیز نشان داد که بین هر سه گروه نارساخوان، نارسایی توجه/ فزون‌کنشی و گروه بهنجار به‌صورت دوبه‌دو تفاوت معنادار وجود دارد  (0/05 > p).

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر یکی از مشکلات شناختی دانش‌آموزان با نارساخوانی و نارسایی توجه/ فزون‌کنشی، نارسایی در حافظه فعال است که باید مداخلات مناسب آموزشی، متناسب با وضعیت شناختی آنها طراحی و اجرا شود.