|
نارساخوانی و توانایی‌های دیداری-فضایی: مروری انتقادی از پژوهش‌های نوینِ تفاوت-محور
|
زهرا رجب پور عزیزی1    ، مهناز اخوان تفتی* 2، مریم محسن پور2 |
1- دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2- گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران |
|
|
چکیده: (1631 مشاهده) |
زمینه و هدف: بیشتر پژوهشها درباره شناسایی مشکلات نارساخوانی از ابتدا تاکنون، مبتنی بر روی‌آورد پزشکی و آسیبمحور بوده است که همگی بر وجود نقص و اختلال تاکید دارند. اما از چند دهه گذشته پژوهش‌هایی رو به گسترش است که تاکید دارند نارساخوانی لزوما ً به معنای نقص و آسیب نیست، که شکل متفاوتی از کارکردهای ذهنی- پردازشی است و در گوناگونی عصب‌شناسی ریشه دارد؛ به‌ویژه این که افراد نارساخوان از استعدادهای دیداری - فضایی متفاوت و حتی برتری برخوردارند. با این حال داده‌های تجربی محدود در زمینه توانایی‌های دیداری- نارساخوان‌ها نتایج متناقضی را ارائه داده‌اند. هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع با تمرکز بر پژوهش‌های مربوط به تفاوت‌های پردازش‌های دیداری- فضایی و وجود/عدم وجود این توانمندی‌ها در افراد نارساخوان بود.
روش: این پژوهش‌از نوع مطالعه توصیفی مروری انتقادی است. ابتدا جستجوی گسترده‌ای در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی SID, Magiran, Ensani, Civilica, Web of Science, ERIC, EBSCO, ScienceDirect, PubMed, Psych INFO and Google Scholar, با کلید واژه‌های نارساخوانی، اختلال خواندن، ناتوانی خواندن، تجسم فضایی، توانایی دیداری-فضای، خلاقیت و نارساخوانی، مهارت‌های غیرکلامی، گوناگونی عصب‌شناسی، و روی‌آورد تفاوت‌محور انجام شد. پس از مطالعه و بررسی اولیه 124 مقاله و سپس با حذف مطالعات نامرتبط، 28 مقاله با روش پریزما به مرحله تحلیل وارد شد.
یافته‌ها: بررسی مقالات منتخب نشان داد در 18 مطالعه (5/20 درصد) عملکرد افراد نارساخوان از افراد غیرنارساخوان بالاتر بود. در 36 مطالعه (9/40درصد) تفاوت عملکرد دیداری- فضایی بین افراد نارساخوان و غیرنارساخوان معنادار نبود و عملکرد گروه نارساخوان معادل با افراد غیرنارساخوان بود. در 34 مطالعه (6/38 درصد) عملکرد افراد نارساخوان پایین‌تر از غیرنارساخوان بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که عملکرد نارساخوان‌ها در درک کلی تصویر، تجسم کلی اشکال پیچیده و اشکال نامعمول نسبت به غیرنارساخوان بهتر بود و زمان واکنش سریع‌تری نشان داده‌اند. اما شواهد کمی در حمایت از وجود توانمندیهای دیداری- فضایی در همه زمینه‌ها در افراد نارساخوان وجود دارد. درمجموع با وجود محدودیت‌های پژوهشی مانند انتخاب نمونه‌هایی از گروه‌های سنی، تحولی و آموزشی متفاوت؛ یکسان نبودن روش‌ها؛ و ابزارهای سنجش به‌کار رفته در هر پژوهش، رسیدن به نیمرخ شناختی دقیق‌تر از نقاط قوت و ضعف نارساخوان‌ها، نیازمند پژوهش‌های بیشتری است. |
|
| واژه‌های کلیدی: نارساخوانی، توانایی‌های دیداری- فضایی، گوناگونی عصب‌شناسی |
|
|
متن کامل [PDF 1516 kb]
(1144 دریافت)
|
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/2/25 | پذیرش: 1399/6/5 | انتشار: 1399/12/28
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
