1- گروه روانشناسی بالینی و عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران 2- دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
چکیده: (55 مشاهده)
زمینه و هدف: با توجه به تحولات اجتماعی اخیر در ایران که به‌تدریج نقش پدران را از تأمین‌کنندگان مالی صرف به والدین فعال در تربیت فرزندان تغییر داده است، نیاز به ابزارهای روان‌سنجی دقیق برای ارزیابی میزان مشارکت پدران در خانواده‌های ایرانی احساس می‌شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی پرسش‌نامه مشارکت پدران انجام شد. روش:پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه‌ای-کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها، توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری شامل تمامی پدران ایرانی که دارای حداقل یک فرزند زیر ۱۲ سال بودند و در بازه زمانی آذر تا تا دی۱۴۰۳ به پلتفرم‌های آنلاین دسترسی داشتند. نمونه مورد مطالعه شامل ۲۸۰ پدر از جامعه آماری ذکرشده بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس و بر اساس شیوه داوطلبانه و با رعایت شرایط ورود و خروج انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل نسخه کوتاه فارسی پرسش‌نامه مشارکت پدران در والدگری (هاوکینز و همکاران، 2002) و پرسش‌نامه ابعاد و رفتارهای والدگری (رید و همکاران، 2015) بود. برای بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی تأییدی و برای اعتبار از ضرایب آلفای کرونباخ، امگای مک‌دونالد، و اعتبار ترکیبی استفاده شد. روایی همگرا و واگرا از طریق همبستگی و شاخص روایی یگانه-دوگانه بررسی شد. تحلیل‌ها با نرم‌افزارهایSPSS-26 و AMOS-24 انجام شد. یافته‌ها:نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل نه‌عاملی پرسش‌نامه برازش مطلوبی دارد (مقدار خی‌دو=234.08، درجه‌های آزادی=263، ریشه میانگین مربعات خطای برآورد=062/0، شاخص برازندگی تطبیقی=91/0، شاخص تاکر-لویس=90/0). ضرایب اعتبار برای همه خرده‌مقیاس‌ها در دامنه ۰.۷۱۶ تا ۰.۸۹۰ قرار گرفت. همچنین همبستگی معنادار بین نمره کل دو پرسش‌نامه (60/0=r،001/0>p)و همبستگی بین خرده‌مقیاس‌های مرتبط (دامنه 45/0 تا 50/0، 05/0>p) روایی همگرای ابزار را تأیید کرد. روایی واگرا نیز با مقادیر شاخص روایی یگانه-دوگانه در محدوده 276/0 تا 841/0 (کمتر از حد آستانه 85/0) برای همه ابعاد مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه‌گیری:یافته‌ها نشان می‌دهد نسخه فارسی پرسش‌نامه مشارکت پدران در والدگری از ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوب برخوردار است. تأیید ساختار نه‌عاملی در نمونه ایرانی، همسویی با تحولات اجتماعی اخیر در تغییر نقش پدران از تأمین‌کننده مالی به والد مشارکت‌کننده را نشان می‌دهد. این ابزار می‌تواند در مطالعات آینده برای تعیین اثربخشی مشارکت پدری بر سلامت روان و تحول شناختی-اجتماعی کودکان، و در مراکز مشاوره خانواده برای ارزیابی و طراحی مداخلات والدگری مبتنی بر شواهد به کار رود.
Khanjani M, Nazarpour N, Pezhman A. Psychometric psychometric properties of the short version of the inventory of father involvement in an Iranian sample. J Child Ment Health 2025; 12 (3) : 7 URL: http://childmentalhealth.ir/article-1-1475-fa.html
